Giấc mơ là thế giới kỳ ảo diễn ra khi chúng ta ngủ, nơi cảm xúc, ký ức và tiềm thức hòa quyện thành những trải nghiệm sống động. Nhưng vì sao chúng ta mơ? Kqxs88.net sẽ giúp bạn khám phá cơ chế hoạt động của cơn mơ, phân biệt các loại mơ và giải mã những điều não bộ đang cố gắng gửi gắm trong giấc ngủ của bạn.
Giấc mơ là gì?
Giấc mơ là hiện tượng xảy ra trong lúc ngủ, khi não bộ tái tạo lại những hình ảnh, âm thanh và cảm xúc một cách sinh động như thật. Không chỉ con người, nhiều nghiên cứu còn cho thấy chim và một số loài động vật cũng có khả năng trải qua những cơn mơ. Về cơ bản, cơn mơ được chia thành hai dạng chính: giấc mơ bình thường và giấc mơ sáng suốt. Mỗi loại mang đặc điểm riêng và để lại những ấn tượng khác biệt sau khi tỉnh dậy.
Cơn mơ bình thường là dạng phổ biến nhất. Trong trạng thái này, người mơ không nhận thức được bản thân đang mơ và hoàn toàn không kiểm soát được nội dung cơn mơ. Hầu hết chúng ta sẽ quên đi khoảng 95% nội dung cơn mơ chỉ sau 5 phút tỉnh dậy.
Ngược lại, giấc mơ sáng suốt (lucid dream) xảy ra khi người mơ ý thức rõ rằng mình đang mơ. Không chỉ vậy, họ còn có khả năng điều khiển bối cảnh, hành động và diễn biến trong cơn mơ theo ý muốn. Sau khi tỉnh dậy, người mơ có thể nhớ lại đến 90% chi tiết trong cơn mơ đó.
Tại sao chúng ta lại mơ?
Khi chúng ta đi ngủ, cơ thể không đi vào trạng thái tĩnh hoàn toàn mà trải qua một chuỗi thay đổi sinh lý phức tạp. Đây là lý do giải thích tại sao lại mơ? Chu kỳ giấc ngủ thường sẽ gồm 4 giai đoạn liên tiếp: ru ngủ, ngủ nông, ngủ sâu và ngủ REM – còn gọi là giai đoạn chuyển động mắt nhanh. Một chu kỳ của giấc ngủ sẽ kéo dài khoảng 90 phút và trong một đêm ngủ từ 7 đến 8 tiếng, con người sẽ trải qua trung bình từ 4 đến 6 chu kỳ.
Giấc mơ thường xuất hiện trong giai đoạn REM khi não bộ hoạt động mạnh mẽ nhất dù cơ thể gần như bất động. Đây cũng là lúc các tín hiệu thần kinh được kích hoạt mạnh mẽ, từ đó hình thành nên các hình ảnh và cảm xúc trong giấc mơ. Nhiều nhà khoa học thần kinh đã đưa ra những giả thuyết khác nhau về lý do tại sao con người lại mơ.
Có người cho rằng cơn mơ là cách bộ não tái hiện những khao khát chưa thành hiện thực. Một số ý kiến cho rằng cơn mơ chỉ là kết quả ngẫu nhiên từ quá trình xử lý thông tin của não bộ. Ngoài ra, không ít người tin vào yếu tố tâm linh, cho rằng cơn mơ là thông điệp đến từ thế giới vô hình và có thể mang theo điềm báo nếu được giải mã đúng cách.
Trên thực tế, mỗi người có một lối sống, trạng thái tâm lý và sinh hoạt khác nhau. Chính những khác biệt này dẫn đến nội dung cơn mơ không ai giống ai. Có cơn mơ chỉ đơn giản là phản ánh tiềm thức nhưng cũng có cơn mơ khiến người ta tin rằng đó là sự chỉ dẫn từ tâm linh hoặc từ chính bên trong mình.
Ý nghĩa của những giấc mơ là gì?
Nhà tâm lý học Sigmund Freud là một trong những người tiên phong trong lĩnh vực phân tích tâm lý. Ông từng cho rằng cơn mơ chính là cánh cửa dẫn vào tiềm thức của con người. Theo ông, những gì xuất hiện trong cơn mơ không hề ngẫu nhiên mà có thể tiết lộ các khía cạnh thầm kín như ham muốn vô thức, suy nghĩ bị kìm nén và động lực sâu xa của mỗi cá nhân.
Khi bàn về giấc mơ, Sigmund Freud – nhà thần kinh học và nhà tâm lý học người Áo cho rằng cơn mơ là cách con người thể hiện những mong muốn không thể nói ra trong đời sống thường ngày. Đặc biệt là những điều bị xã hội xem là không phù hợp. Thông qua cơn mơ, tiềm thức được “giải phóng” khỏi các ràng buộc đạo đức, chuẩn mực và quy tắc.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với quan điểm của Freud. Cũng giống như việc chưa có lời giải thích thống nhất về lý do vì sao con người mơ thì ý nghĩa của cơn mơ cũng là điều gây tranh cãi. Một số nhà khoa học cho rằng cơn mơ chỉ là chuỗi hình ảnh ngẫu nhiên, không liên quan đến cảm xúc, suy nghĩ hay trải nghiệm thực tế.
Ngược lại, nhiều chuyên gia tin rằng cơn mơ chính là tấm gương phản chiếu tâm trí. Những cảm xúc sâu sắc như nỗi lo lắng, ước vọng hay tổn thương chưa được giải quyết có thể hiện diện trong cơn mơ theo những hình thức biểu tượng. Đặc biệt, những cơn mơ lặp đi lặp lại thường là dấu hiệu bạn đang cần đối diện với một vấn đề tiềm ẩn trong cuộc sống.
Giấc mơ thường kéo dài trong bao lâu?
Như đã đề cập trước đó, mỗi người thường trải qua từ 4 đến 6 chu kỳ giấc ngủ mỗi đêm. Trong mỗi chu kỳ, giai đoạn REM là nơi cơn mơ thường xuất hiện, nó có thể kéo dài từ 10 đến 60 phút, tùy theo thời điểm trong đêm và chất lượng giấc ngủ. Ở những chu kỳ đầu, thời lượng REM thường ngắn. Nhưng càng về sáng, giai đoạn REM càng kéo dài, có thể lên đến gần một giờ. Điều này cũng lý giải vì sao phần lớn những cơn mơ mà chúng ta nhớ được thường xảy ra vào rạng sáng khi não bộ hoạt động mạnh nhất và thời gian REM kéo dài hơn.
Trung bình, mỗi giấc mơ có thể kéo dài từ 30 phút đến 1 giờ. Như vậy, trong suốt một đêm ngủ, tổng thời gian bạn dành cho những cơn mơ có thể lên đến 2 đến 3 tiếng dù phần lớn trong số đó sẽ bị lãng quên khi bạn tỉnh dậy.
Vì sao chúng ta mơ thấy ác mộng?
Cũng giống như cảm xúc có mặt tích cực và tiêu cực, giấc mơ cũng được chia thành hai dạng chính: giấc mộng lành và giấc mộng xấu (ác mộng). Mỗi dạng cơn mơ mang những đặc điểm, tác động tâm lý khác nhau đến người trải nghiệm. Ác mộng thường gắn liền với những sự kiện khiến người mơ cảm thấy sợ hãi, bất an hoặc đau buồn. Chúng được thể hiện qua hình ảnh, âm thanh hoặc cảm giác mạnh mẽ đến mức gây ám ảnh ngay cả sau khi đã tỉnh giấc.
Thậm chí, người mơ có thể cảm nhận ác mộng như thật thông qua các ảo giác ngắn như mùi hương, xúc giác hoặc tiếng động tưởng tượng. Nguyên nhân gây ra ác mộng rất đa dạng, trong đó phổ biến nhất là áp lực tâm lý, căng thẳng kéo dài hoặc tác dụng phụ từ một số loại thuốc. Khi gặp ác mộng, cơ thể có thể phản ứng bằng cách giải phóng hormone gây căng thẳng thần kinh như noradrenalin và cortisol. Đây là lý do khiến người mơ tỉnh dậy trong trạng thái hoảng hốt, tim đập nhanh, mồ hôi vã ra,…
Ngoài các yếu tố tâm lý, ác mộng còn liên quan đến một số rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là chứng rối loạn giấc mơ. Người mắc tình trạng này thường xuyên gặp phải những cơn mơ đáng sợ, gây gián đoạn giấc ngủ liên tục do tỉnh giấc giữa chừng. Nếu tình trạng kéo dài, nó có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn như rối loạn lo âu, trầm cảm,…
Giấc mơ tỉnh táo (Lucid) là gì?
Giấc mộng lucid là hiện tượng đặc biệt xảy ra khi bạn nhận thức được rằng mình đang mơ. Trong trạng thái này, bạn không chỉ biết rõ rằng mình đang ở trong cơn mơ, mà còn có thể nhớ lại khá chi tiết những hình ảnh, sự việc và cảm xúc đã trải qua khi tỉnh dậy. Một điểm thú vị của giấc mộng lucid là bạn hoàn toàn có thể điều khiển cơn mơ theo ý muốn. Người mơ có khả năng thay đổi môi trường, điều chỉnh nhân vật xuất hiện, thậm chí viết lại cốt truyện của cơn mơ theo mong muốn của bản thân. Đây là điều hiếm khi xảy ra trong các cơn mơ thông thường.
Theo một số nghiên cứu khoa học, khi trải qua cơn mơ lucid, hoạt động của não bộ có sự khác biệt rõ rệt so với các giai đoạn ngủ mơ thông thường. Cụ thể, vùng vỏ não trước trán là khu vực liên quan đến nhận thức và khả năng tự kiểm soát nên sẽ hoạt động mạnh hơn, không bị ức chế như ở cơn mơ bình thường.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện rằng trong cơn mơ lucid, sóng gamma trong não được kích hoạt ở tần số cao hơn. Đây là loại sóng có liên quan đến trạng thái tỉnh táo, khả năng ra quyết định và các chức năng điều hành cấp cao. Nhờ đó, người mơ có thể hành động một cách chủ động, thậm chí đưa ra lựa chọn và điều hướng cơn mơ như khi đang tỉnh thức.
Giải đáp các câu hỏi thường gặp về Giấc mơ
Có phải ai cũng mơ mỗi khi ngủ không?
Có. Theo các nghiên cứu khoa học, hầu hết mọi người đều trải qua giấc mơ mỗi đêm, đặc biệt là trong giai đoạn REM của giấc ngủ. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhớ được cơn mơ sau khi tỉnh dậy.
Có thể rèn luyện để ghi nhớ giấc mơ rõ hơn không?
Hoàn toàn có thể. Việc ghi chép giấc mơ ngay khi tỉnh giấc, duy trì thói quen ngủ đúng giờ và rèn luyện kỹ thuật “dream recall” giúp bạn cải thiện khả năng ghi nhớ chi tiết giấc mơ một cách đáng kể.
Giấc mơ có thể ảnh hưởng đến cảm xúc trong đời thực không?
Có. Giấc mơ – đặc biệt là ác mộng hoặc giấc mơ mạnh mẽ về cảm xúc – có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, mức độ lo âu hoặc sự bình tĩnh sau khi tỉnh dậy. Điều này phản ánh mối liên hệ chặt chẽ giữa não bộ và cảm xúc trong trạng thái vô thức.
Dù mỗi giấc mơ có thể mang một ý nghĩa riêng hoặc đơn giản chỉ là phản ánh tâm trí đang nghỉ ngơi, nhưng việc hiểu rõ hơn về sẽ giúp bạn khám phá nhiều điều thú vị về chính mình. Nếu bạn là người tin vào điềm báo từ những cơn mơ, đừng quên theo dõi Kqxs88.net để cập nhật những bài giải mã chuyên sâu và tra cứu con số may mắn mỗi ngày.
